15 Μαρτίου – Το κόμμα ως σύστημα: τάσεις, γραφειοκρατικοποίηση, μετασχηματισμός. Η περίπτωση ΣΥΡΙΖΑ [EPOCA] (Κωνσταντίνος Τσίκας, Άγγελος Κοντογιάννης-Μάνδρος)

Η διαπίστωση της κρίσιμης –πλην ελλιπώς αφομοιωμένης– σημασίας που έχει η συζήτηση για το πρόβλημα της «γραφειοκρατικοποίησης» (διαδικασίας που συναρθρώνει συρρίκνωση της δημοκρατικής λειτουργίας στο εσωτερικό των κομμάτων και αυτονόμησης των ηγεσιών από τη βάση προς όφελος της ίδιας αναπαραγωγής τους, το ούτω καλούμενο φαινόμενο της αυτοποίησης) δεν εκβάλλει αποκλειστικά στην κρίση αντιπροσώπευσης, αλλά και στους τρόπους με τους οποίους τα πολιτικά κόμματα προσαρμόζονται/επηρεάζονται και αντιδρούν/επηρεάζουν (σ)το δομικό περιβάλλον. Το φαινόμενο, το οποίο πρώτος ο Robert Michels (1911)  παρουσίασε στο κλασικό Zur Soziologie des Parteiwesens in der modernen Demokratie. Untersuchungen über die oligarchischen Tendenzen des Gruppenlebens, συνεπάγεται αδυναμία επιτέλεσης της μείζονος εκφραστικής λειτουργίας των κομμάτων (Sartori, 1976), καθώς -όπως πολλάκις έχει η ιστορική εμπειρία αποδείξει- δρομολογεί τη μετάβασή τους σε ένα καθεστώς συστημικής αναπαραγωγής, το οποίο υπονομεύει τις προηγούμενες προγραμματικές τους δεσμεύσεις και αλλοιώνει τους αντίστοιχα πρότερους αξιακούς και πραξιακούς τους προσανατολισμούς. Στην επέκταση προηγούμενης εισήγησης, και αξιοποιώντας ευρήματα για την περίπτωση ΣΥΡΙΖΑ από την υπό εξέλιξη έρευνα «Δημοκρατική συρρίκνωση, κομματική πολιτική και κοινωνική διαμαρτυρία στα χρόνια της ‘Μεγάλης Ύφεσης’. Η περίπτωση της Ελλάδας, 2008-2018» που χρηματοδοτείται από το ΕΛΙΔΕΚ, η παρουσίαση φιλοδοξεί στην ανίχνευση, αποτύπωση και ανάλυση αφενός των χαρακτηριστικών κόμβων ακύρωσης των δομών αμφίδρομης επικοινωνίας από τη βάση στην ηγεσία, εν ταυτώ με την απορρέουσα ανεξαρτητοποίηση της ηγετικής ομάδας και του προέδρου (προεδροποίηση) του κόμματος και αφετέρου του επερχόμενου ανακαθορισμού της πολιτικής του στρατηγικής (πολιτικά περιεχόμενο).