07
Δεκ
2023-2024, ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ

Τετάρτη 20, Πέμπτη 21 Δεκεμβρίου – Διεθνές Συνέδριο – Η «Μεγάλη Ύφεση» ως κομβική στιγμή: οικονομία, πολιτική, κοινωνική διεκδίκηση

20 

Δεκεμβρίου

Τετάρτη

11.30-12.00:

Χαιρετισμοί:

Καθηγητής Σεραφείμ Ι. Σεφεριαδης (Διευθυντής του Εργαστηρίου Συγκρουσιακής Πολιτικής), Καθηγήτρια Χριστίνα Κουλούρη (Πρύτανις Παντείου Πανεπιστημίου)

Κεντρική ομιλία: Post-democracy after the Great Recession (Colin Crouch – via zoom)

12.15-13.00:

 

Post-democracy describes a situation where, while all the forms of democracy continue, these are becoming an empty shell, while the real forces at play are relations between politics and economic elites.

 

The financial crisis

The financial crisis of 2008 was a perfect example of post-democracy. First, the deregulation of global finance that caused the crisis was the result of the ‘revolving doors’ of US government, whereby leading banking officials entered government to organize waves of deregulation of their sector, before going back to their banks. Second, when political leaders set about resolving the crisis, they placed all the burden on debtor countries, firms and individuals, barely touching the banks, whose behaviour had caused the problem in the first place.

  But would stronger democracies have behaved any differently? Deregulation brought short-term benefits to firms, individuals and governments. Would they have been willing to listen to cautious voices? Would it have made a difference if there had been more diversity in the economic advice reaching governments?

 

The Covid-19 crisis

Since the financial crisis the world has suffered the Covid-19 crisis. This had some contradictory implications for democracy. First, in some countries (especially the UK) politicians took advantage of the opportunity to spend vast sums of money on health equipment without the usual rules of competitive contracts and transparency. They heaped lucrative contracts on their friends and associates, leading to massive waste and corruption. This reminds us of the importance of watchfulness and scrutiny over the behaviour of politicians – things that only democracy can provide.

   Second, Covid-19 brought us great attention to public policy as we all watched the crisis evolve, and also stronger civil societies as communities organized to help each other. We rediscovered the importance of collective action and public services – lessons that found their way through to public policy, especially in the European Union.

   But third, the corona crisis also fed a mass of conspiracy theories and suspicion of government activities, feeding a trend also started on social media. This is a symptom of democracy being weak, breaking trust relations between politics and citizens.

 

The crisis of xenophobic populism

Conspiracy theories and low trust have reinforced the already strong appeal of xenophobic populist movements. These share some of the language of my post-democracy critique, but they are not democracy’s friends. The standard form of populist appeal is to elevate a great leader, who claims to embody the will of the people. Therefore, anything that stands in his way is an enemy of the people: laws, conventions, institutions. This is not democracy. Democracy needs institutions that protect it from the leaders it produces, as it can never be claimed that one person embodies the will of the people – that will is in any case usually divided.

 

Conclusions

One of the less noticed of the consequences of the financial crisis and great recession was a disillusion with public institutions by ordinary citizens, and this has in turn fed the rise of xenophobic populism that brings worse problems for democracy than post-democracy. Citizens were already becoming detached from politics as the forces of social class and religion that once enabled them to identify with parties were weakening. In their place stands the nation – a powerful identity for nearly everyone, but one that does not help solve problems in a world of inter-dependence. Populists have seized on this, which is why xenophobia is so useful to them. The future of democracy may well depend on the discovery of rival identities as powerful as nation. What might these be? 

 

13.00-14.30:

Διάλειμμα, ελαφρύ γεύμα

14.30-16.30:

Κρίση, δημοκρατία, καπιταλισμός (Συντονισμός: Σ. Ι. Σεφεριάδης)

Η αποτύπωση του ακριβούς χαρακτήρα της συστημικής κρίσης –η ταυτότητα των κρίσιμων δρώντων, τα κίνητρα των δράσεών τους και τα αποτελέσματά τους σε δυναμική προοπτική– αποτελεί μείζονα πρόκληση όχι μόνο για τη Συγκρουσιακή Πολιτική, αλλά και για την Πολιτική Κοινωνιολογία στο σύνολό της.

– Never let a good crisis go to waste. Η κρίση ως ευκαιρία (Ν. Θεοχαράκης)

– Οικονομική κρίση και δημοκρατικό κεκτημένο (Σ. Τομπάζος)

– Οικονομικές κρίσεις και πολιτική αλλαγή: η προγραμματική στασιμότητα της Σοσιαλδημοκρατίας υπό το φως της «Μεγάλης Ύφεσης» (Γ. Μοσχονάς)

16.45-18.45:

Η βίωση της κρίσης, κοινωνικές ευαλωτότητες (Συντονισμός: Α. Καψάλης)

Η χρεοκοπία και οι πολιτικές που εφαρμόστηκαν για τη διαχείρισή της ενέχουν τη συστηματική διάλυση των εργασιακών σχέσεων, την υποβάθμιση της κοινωνικής ασφάλισης, την κανονικοποίηση της φτώχειας. Πρόκειται για διαστάσεις του δημόσιου βίου που απαιτούν διαρκή διερεύνηση.

– Η βίαιη υποβάθμιση της εργασίας ως «κανονικότητα» (Γ. Κουζής)

– Η απορρύθμιση της κοινωνικής ασφάλισης ως οικοδόμηση καθεστώτων ανασφάλειας και διακινδύνευσης (Β. Κουμαριανός)

– Ατομική ευθύνη, διαχείριση της ακραίας φτώχειας και κοινωνική πολιτική (Ν. Κουραχάνης)

19.00-21.00:

Αλληλέγγυα οικονομία, κοινά (Συντονισμός: Α. Κορωναίου)

Εκτός από καθαυτό διεκδικητικές, οι πολύπλευρες κοινωνικές αντιστάσεις περιλαμβάνουν και νέες μορφές αυτο-οργάνωσης. Ο χώρος της κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας επανάφερε στο προσκήνιο τηνπροβληματική των κοινών με πολλαπλές προεκτάσεις.

– Κρίση και η εναλλακτική πρόταση των κοινών, 2010-2020. Η ελληνική και η διεθνής εμπειρία στην Ν. Ευρώπη (Α. Κιουπκιολής)

– Κρίση, κράτος, κινήματα και η ανάδυση της Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας (Κ.ΑΛ.Ο) στην Ελλάδα (Κ. Καβουλάκος)

– Η Κ.ΑΛ.Ο υπό το πρίσμα του κοινωνικού μετασχηματισμού (Γ. Μπεκριδάκη)

21

Δεκεμβρίου

Πέμπτη

10.00-12.00:

Πολιτικά κόμματα, κοινωνικά κινήματα, μια διαρκής αλληλεπίδραση (Συντονισμός: Σ. Σακελλαρόπουλος)

Παρά τις περί του αντιθέτου προσδοκίες, η ακριβής σχέση πολιτικών κομμάτων-κοινωνικών κινημάτων εξακολουθεί να παραμένει ένας «γνωστός άγνωστος». Η διαλεύκανσή της προϋποτίθεται για επαρκείς ερμηνείες και προοιωνίζεται θεωρητικά οφέλη για αμφότερα τα πεδία.

– Το μοντέλο του «κόμματος καρτέλ» μέσα από το πρίσμα της ελληνικής περίπτωσης (Σ. Ι. Σεφεριάδης)

– Η στρατηγική και ο λόγος του ΣΥΡΙΖΑ: μια ανασκευή (Κ. Τσίκας)

– Η εμπειρία ΣΥΡΙΖΑ: άνοδος και πτώση (Γ. Μαυρής)

12.15-14.15:

Συμμετοχή, αποχή, αποστράτευση (Συντονισμός: Γ. Μοσχονάς)

Προκειμένου η «κρίση αντιπροσώπευσης» να μην καταστεί ένα ακόμη «μαύρο κουτί» της πολιτικής επιστήμης, απαιτείται ενδελεχής διερεύνηση των μηχανισμών που προκαλούν την αποχή και την αποστράτευση. Η κατανόησή τους μπορεί να αποτελέσει και μέσο για την αντιμετώπιση του προβλήματος.

– Αποχή 2007-2023: αριθμητικές και πολιτικές διαστάσεις (Π. Κουστένης)

– Κομματική αποστράτευση: το δημοψήφισμα του 2015 ως κρίσιμη καμπή (Κ. Κωστόπουλος)

– Πολιτικός κυνισμός και εκλογική αποχή στη σκιά του δημοψηφίσματος (Κ. Γούσης)

14.15-15.45:

Διάλειμμα, ελαφρύ γεύμα

15.45-17.45:

Ρεπερτόρια συλλογικής δράσης, ριζοσπαστικοποίηση, αλληλεγγύη (Συντονισμός: Κ Τσίκας)

Οι τρόποι με τους οποίους οι υποτελείς διεκδικούν μεταβάλλονται σε περιόδους «πύκνωσης» του πολιτικού χρόνου. Η επαρκής καταγραφή αυτής της κινηματικής διάστασης εγείρει κρίσιμα εννοιολογικά και θεωρητικά ζητήματα.

– Ανθεκτικότητα, πολιτικός αλτρουϊσμός, ετεροτοπία στην Ελλάδα των κρίσεων: μια εννοιολογική προσέγγιση (Λ. Κοτρωνάκη)

–  Άμεσες Κοινωνικές Δράσεις: διεκδίκηση και αλληλεγγύη στην υγεία, Ελλάδα 2010-2020 (Σ. Χρήστου)

– Union activism in collective action fields: A comparative look (M. Diani)

18.00-20.30:

Συγκρουσιακός κύκλος 2008-18, άνοδος, ύφεση, ανάθεση (Συντονισμός: Λ. Κοτρωνάκη)

Ο μεγάλος συγκρουσιακός κύκλος της κρίσης πέρασε από διαφορετικές φάσεις, όμως οι παράγοντες που εξηγούν το πέρασμα από την άνοδο στην ύφεση πρέπει να συμπεριλάβουν και τις στρατηγικές παρεμβάσεις των κρίσιμων πολιτικών δρώντων.

– Η κινηματική δυναμική στη μέση διάρκεια: αλλαγές στους ρυθμούς της συλλογικής δράσης τον 21ο αιώνα στην Ελλάδα (Ν. Σερντεδάκις, Β. Ρόγγας)

– Ο συγκρουσιακός κύκλος μέσα από τον εμβληματικό αγώνα της ΕΡΤ: Δομή Πολιτικών Ευκαιριών, πλαισιώσεις, ρεπερτόρια δράσης (Χ. Αβραμίδης)

– Το ΚΚΕ κατά το 2010-2015: μια προκαταρκτική προσέγγιση (Β. Καρατζής)

– Η ευρετική αξία της μελέτης της πολιτικής παρέμβασης στους συγκρουσιακούς κύκλους (Κ. Κανελλόπουλος)

20.35-22.00:

Η κινηματογραφική έρευνα στις κοινωνικές επιστήμες: η περίπτωση EPOCA (Συντονισμός: Ι. Παναγόπουλος)

Η κινηματογραφική φόρμα προϋποθέτει λόγο, όμως αποδίδει διαστάσεις του κινηματικού σύμπαντος που ο ίδιος λόγος δύσκολα μπορεί να μεταφέρει. Η εκατέρωθεν σχέση αποτυπώνεται στο ντοκιμαντέρ Συναίτιος του χρόνου. Μαρτυρίες διεκδίκησης και αλληλεγγύης στην Ελλάδα της κρίσης.

Ε. Knudsen, Λ. Κοτρωνάκη, Σ. Ι. Σεφεριάδης, Θ. Τσίγκας

Συναίτιος του χρόνου: Μαρτυρίες διεκδίκησης και αλληλεγγύης στην Ελλάδα της κρίσης

Σκηνοθεσία: Ιάκωβος Παναγόπουλος, Σενάριο: Λουκία Κοτρωνάκη, Διεύθυνση Φωτογραφίας και Μοντάζ: Θάνος Τσίγκας, Ηχητική Επεξεργασία και Μουσική: Θάνος Μπικάκης, Εξοπλισμός: Arktos Rental, Αρχειακό Υλικό: ΕΡΤ, Επιπλέον Υλικό: Artlist 

Κατάλογος συμμετεχόντων/συμμετεχουσών

    • Colin Crouch: Ομότιμος Καθηγητής, Πανεπιστήμιο Warwick, επιστημονικό μέλος του Ινστιτούτου Max Planck για την Μελέτη των Κοινωνιών και αντιπρόεδρος της Βρετανικής Ακαδημίας στον τομέα των κοινωνικών επιστημών

 

    • Χρήστος Αβραμίδης: υπ. διδάκτωρ, Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης & Ιστορίας, Πάντειο Πανεπιστήμιο
    • Κώστας Γούσης: Διδάκτωρ Πολιτικής Επιστήμης
    • Mario Diani: Καθηγητής, Department of Sociology and social research
    • Νίκος Θεοχαράκης: Καθηγητής, Τμήμα Οικονομικών Επιστημών, ΕΚΠΑ
    • Κάρολος Καβουλάκος: Αναπληρωτής Καθηγητής, Τμήμα Πολιτικών Επιστημών, ΑΠΘ
    • Κώστας Κανελλόπουλος: Ερευνητής Γ’, ΕΚΚΕ
    • Βαγγέλης Καρατζής: Ερευνητής, Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης & Ιστορίας, Πάντειο Πανεπιστήμιο
    • Απόστολος Καψάλης: Επίκουρος Καθηγητής, Τμήμα Κοινωνικής Πολιτικής, Πάντειο Πανεπιστήμιο
    • Αλέξανδρος Κιουπκιολής: Αναπληρωτής Καθηγητής, Τμήμα Πολιτικών Επιστημών, ΑΠΘ
    • Erik Knudsen: Ομ. Καθηγητής Media Practice, University of Central Lanchashire, κινηματογραφιστής
    • Άγγελος Κοντογιάννης-Μάνδρος, Διδάκτωρ Πολιτικής Επιστήμης
    • Αλεξάνδρα Κορωναίου, Ομ. Καθηγήτρια, Τμήμα Ψυχολογίας, Πάντειο Πανεπιστήμιο
    • Λουκία Κοτρωνάκη: Εντεταλμένη διδασκαλίας, Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης & Ιστορίας, Πάντειο Πανεπιστήμιο
    • Γιάννης Κουζής: Καθηγητής, Τμήμα Κοινωνικής Πολιτικής, Πάντειο Πανεπιστήμιο
    • Βαγγέλης Κουμαριανός, Επίκουρος Καθηγητής, Τμήμα Κοινωνικής Πολιτικής, Πάντειο Πανεπιστήμιο
    • Νίκος Κουραχάνης: Επίκουρος Καθηγητής, Τμήμα Κοινωνικής Πολιτικής, Πάντειο Πανεπιστήμιο
    • Παναγιώτης Κουστένης: Δρ. Πολιτικής Επιστήμης
    • Κώστας Κωστόπουλος: υπ. διδάκτωρ, Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης & Ιστορίας, Πάντειο Πανεπιστήμιο
    • Γιάννης Μαυρής: Δρ. Πολιτικής Επιστήμης, Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της Public Issue
    • Γεράσιμος Μοσχονάς: Καθηγητής, Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης & Ιστορίας, Πάντειο Πανεπιστήμιο
    • Γεωργία Μπεκριδάκη: υπ. Διδάκτωρ, Τμήμα Κοινωνιολογίας, Πανεπιστήμιο Κρήτης
    • Ιάκωβος Παναγόπουλος: Επίκουρος Καθηγητής. Τμήμα Τεχνών Ήχου & Εικόνας, Ιόνιο Πανεπιστήμιο, κινηματογραφιστής
    • Βασίλης Ρόγγας, υπ. Διδάκτωρ, Τμήμα Κοινωνιολογίας, Πανεπιστήμιο Κρήτης
    • Σπύρος Σακελλαρόπουλος: Καθηγητής, Τμήμα Κοινωνιολογίας, Πάντειο Πανεπιστήμιο
    • Νίκος Σερντεδάκις: Καθηγητής, Τμήμα Κοινωνιολογίας, Πανεπιστήμιο Κρήτης
    • Σεραφείμ Ι. Σεφεριάδης: Καθηγητής, Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης & Ιστορίας, Πάντειο Πανεπιστήμιο
    • Σταύρος Τομπάζος: Καθηγητής, Τμήμα Πολιτικών και Κοινωνικών Επιστημών, Πανεπιστήμιο Κύπρου
    • Θάνος Τσίγκας: Επιστημονικός συνεργάτης Εργαστηρίου Διαδραστικών Τεχνών, Τμήμα Τεχνών Ήχου & Εικόνας, Ιόνιο Πανεπιστήμιο, κινηματογραφιστής
    • Κωνσταντίνος Τσίκας: υπ. διδάκτωρ, Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης & Ιστορίας, Πάντειο Πανεπιστήμιο
    • Στέλλα Χρήστου: Μεταδιδάκτωρ ερευνήτρια, Scuola Normale Superiore