9 Ιουνίου – Περιεχόμενα πολιτικής και κινηματικές εκβάσεις: το ΚΚΕ στο Μεσοπόλεμο (Σεραφείμ Ι. Σεφεριάδης)

Κομβική ‒ταυτόχρονα επιστημολογική και θεωρητική‒ συμβολή της Συγκρουσιακής Πολιτικής αποτελεί η διαπίστωση ότι οι κοινωνικοί και πολιτικοί δρώντες δεν είναι ούτε απλοί «φορείς» ούτε, πολλώ μάλλον, νομοτελειακοί «διεκπεραιωτές» δομικών υπερκαθορισμών: τα κοινωνικά και πολιτικά υποκείμενα δεν είναι μόνο παράγωγα δομών, είναι και παραγωγοί τους. Πρόκειται για συμπέρασμα με πολλές και σημαντικές γνωστικές συνέπειες και προεκτάσεις: αμφισβητεί παραδεδεγμένες δοξασίες, αναδιατάσσει υφιστάμενα ανύσματα αιτιότητας, και αναδεικνύει νέα ερευνητικά ερωτήματα εκεί που πριν υπήρχαν παραδοχές και παγιωμένες γνωστικές «παράμετροι». Εν κατακλείδι, μετασχηματίζει την ίδια τη φύση και τα απώτερα γνωστικά αιτούμενα του κοινωνικοεπιστημονικού εγχειρήματος, μεταθέτοντάς τα από την αποτύπωση οντοτήτων (και των διάφορων μορφών αιτιότητας που τις διέπουν) στη διερεύνηση σχέσεων. Οι πραγματικότητες αυτές βρίσκουν άμεση εφαρμογή στη μελέτη των συλλογικών δράσεων και των κοινωνικών κινημάτων. Αν και αυτό σπάνια αναγνωρίζεται, προνομιακός τόπος για τη διερεύνηση του τρόπου με τον οποίο οι κινηματικοί δρώντες προσαρμόζονται (και αντιδρούν) στο ‒δομικό‒ περιβάλλον που τους περιβάλλει είναι η συστηματική εξέταση των περιεχομένων πολιτικής που υιοθετούν. Πρόκειται για περιεχόμενα που συμπυκνώνουν αξιακούς και πραξιακούς προσανατολισμούς, έχουν απτές επιχειρησιακές αποτυπώσεις (σε πολιτικά κείμενα στα οποία οι μελετητές έχουν συνήθως άμεση πρόσβαση), και ασκούν επίδραση στις δομές που ευκολότερα ή δυσκολότερα μπορεί να αποτιμηθεί ‒αν όχι με άλλους τρόπους, δια του αποτελέσματος, μέσω των επιδράσεων που ασκούνται και των αλλαγών που επέρχονται. Υλοποιώντας αυτές τις αρχές, η εισήγηση επιχειρεί μια βασική, προκαταρκτική χαρτογράφηση-περιοδολόγηση της πολιτικής του ΚΚΕ και των συνεπειών της στο μεσοπόλεμο. Επισημαίνονται, εννοιολογούνται και διατυπώνονται υποθέσεις εργασίας για την επίδραση που άσκησαν έξι συνολικά κρίσιμες πολιτικές στάσεις που το ΚΚΕ υιοθέτησε κατά την περίοδο 1918-1936. Συγκεκριμένα: (α) α μαξιμαλισμός της περιόδου 1918-2· (β) η νομιμοφροσύνη του 1922· (γ) η ενιαιομετωπική πορεία των χρόνων 1923-24 (συνδυαστικά όμως με τη Μακεδονική πολιτική της Comintern)· (δ) η λαϊκή δημοκρατία του 1925-26· (ε) ο τριτοπεριοδισμός της μακράς περιόδου 1928-34· και τέλος (στ) τα λαϊκά μέτωπα των ετών 1935-36 (που συνεχίστηκαν και κατά το διάστημα μετά το πέρας της περιόδου που η παρούσα διερεύνηση καλύπτει).