7 Δεκεμβρίου – Κοινωνική τάξη και τραύμα στον ακραίο καπιταλισμό: προς μία ψυχοκοινωνική θεώρηση (Γιώργος Μπιθυμήτρης)

Στο πλαίσιο της πολυκρίσης ενός καπιταλισμού που μπορεί να σταθεροποιείται μόνο δυναμικοποιούμενος, η ταξική ανάλυση φαίνεται να επιστρέφει για τα καλά (αν και ασύμμετρα) στις κοινωνικές επιστήμες. Άλλοτε διορθώνοντας τον κοινωνιολογικό ντετερμινισμό της γνωστής τριάδας τάξη-συνείδηση-δράση (όπως στο παράδειγμα των κουλτουραλιστικών προσεγγίσεων, ειδικά στην φεμινιστική τους εκδοχή), άλλοτε συσκοτίζοντας τη σχέση τάξης και πολιτικής (όπως συμβαίνει πολλές φορές στη μελέτη της Άκρας Δεξιάς και γενικότερα του νέο-εθνικισμού), το ενδιαφέρον για τις τάξεις ως κατηγορίες, θέσεις στον κοινωνικό χώρο, κοινότητες πρακτικών, ή ταυτότητες, έχει ανακάμψει θεαματικά, παράγοντας ενδιαφέρουσες δι-επιστημονικές συνθέσεις. Οι ψυχοκοινωνικές θεωρήσεις των ταξικών σχέσεων, είναι ίσως ένα από τα πιο γόνιμα αποτελέσματα της συνάντησης της κοινωνιολογίας της τάξης (sociology of class) με άλλα επιστημονικά πεδία και περιοχές, όπως η ψυχανάλυση, η ανθρωπολογία, ή η φαινομενολογία. Στο πλαίσιο αυτών των θεωρήσεων τα υποκείμενα (όπως και οι παρατηρητές τους) δεν προσεγγίζονται ως άτομα με προκαθορισμένες ιδιότητες, αλλά ως ψυχοκοινωνικά υποκείμενα που (α) συγκροτούνται από (και συγκροτούν)  δίκτυα συμβολικής εξουσίας, (β) είναι διχασμένα από την επιθυμία του ασυνείδητου και (γ) είναι προικισμένα με την ικανότητα να επεξεργάζονται ασυνείδητα περιεχόμενα και έτσι να μεταμορφώνουν συνεχώς τον εαυτό τους και τους άλλους. Η θεωρητική και μεθοδολογική πρόταση που παρουσιάζεται εδώ, στοχεύει σε μία δυναμική εξέταση των δυνατοτήτων των υποκειμένων να επεξεργάζονται τα τραύματά τους, τραύματα που έχουν διαμορφωθεί στο πλαίσιο ενός ακραίου καπιταλισμού του τύπου winner-take-all, που δεν είναι άλλος από τον καπιταλισμό της ύστερης νεωτερικότητας.

Το πλήρες πρόγραμμα του σεμιναρίου 2023-2024