31 Μαρτίου – Το βίαιο ρεπερτόριο στο εργατικό κίνημα: το παράδειγμα των υποδηματεργατών στην Ελλάδα του Μεσοπολέμου (Κώστας Παλούκης)

Οι υποδηματεργάτες της μεσοπολεμικής Ελλάδας φαίνεται να ακολουθούν το διεθνές παράδειγμα του ριζοσπαστισμού των τεχνιτών του συγκεκριμένου επαγγέλματος κατά τη μακρά ή σύντομη – ανάλογα με τις περιπτώσεις – φάση της μετάβασης από περισσότερο συντεχνιακές σε πιο μοντέρνες παραγωγικές δομές. Η διαδικασία αυτή ωστόσο δείχνει να ενεργοποιεί δύο αντιδιαμετρικά αντίθετες τάσεις ριζοσπαστισμού. Στην πρώτη, οι συνδικαλιστές του ΚΚΕ, αναγνωρίζοντας την τάση του εκμοντερνισμού ως αδιαμφισβήτητη πραγματικότητα, επιδιώκουν να διαμορφώσουν ένα συνδικαλιστικό ρεπερτόριο δράσης που θα ανταποκρίνεται στις νέες συνθήκες. Στη δεύτερη, οι αρχειομαρξιστές συνδικαλιστές  αρνούνται τη μοντέρνα πραγματικότητα και υπερασπίζονται καλύτερες συνθήκες και υψηλότερα καλφαλίκια μέσα στις υπάρχουσες παραδοσιακές δομές εργασίας. Σύντομα, οι συνδικαλιστές του ΚΚΕ θα φανούν πιο προσαρμοστικοί και θα επαναδιεκδικήσουν την ηγεμονία εντός του κλάδου. Σε κάθε περίπτωση όμως έχουν συγκροτηθεί δύο διαφορετικά σωματεία που εκφράζουν το συγκεκριμένο επάγγελμα μέσα στον εργατικό ταξικό πόλο ακολουθώντας δύο διαφορετικές συνδικαλιστικές τακτικές. Το 1931, όταν οι εργοδότες μειώνουν το καλφαλίκι, αναπτύσσονται συλλογικές διαδικασίες διαπραγμάτευσης αύξησής του και τα δύο σωματεία συναγωνίζονται για την ηγεμονία. Η συλλογική διαπραγμάτευση μέσω ταραχών αποτελεί την στρατηγική επιλογή και των δύο σωματείων απαντώντας στην εργοδοτική στρατηγική της χρήσης απεργοσπαστών. Το εργατικό σώμα διχάζεται και πολώνεται ανάμεσα στο μαχητικό δυναμικό και το δυναμικό που υποτάσσεται στην εργοδοσία. Τα σωματεία συγκροτούν απεργιακές φρουρές και συγκρούονται έξω από τα εργοστάσια με απεργοσπάστες και αστυφύλακες. Το σωματείο του ΚΚΕ αποφασίζει να λύνει την απεργία σε όποιο εργοστάσιο ο εργοδότης υποχωρεί, ενώ το αρχειομαρξιστικό σωματείο προτείνει γενική απεργία μέχρι την υποχώρηση όλων των εργοδοτών. Η σκληρή καταστολή και η διπλή τακτική οδηγεί σε αναδίπλωση του απεργιακού κινηματικού κύκλου. Αυτή η υποχώρηση όμως εμφανίζει μια πρωτόγνωρη μετεξέλιξη του εργατικού ρεπερτορίου. Απεργοί επιτίθενται τη νύχτα με βόμβες  σε σπίτια εργοδοτών και εργοδοτικών υπoδηματεργατών προκαλώντας τραυματισμούς. Η κλιμάκωση προκαλεί γενικευμένη καταστολή από τη μεριά του κράτους. Το κείμενο εξετάζει τα χαρακτηριστικά και τη διαδικασία της κλιμάκωσης της βίας επιχειρώντας να προσφέρει ένα συνεκτικό ερμηνευτικό σχήμα για τη μεσοπολεμική ταξική πόλωση.