Ο εθνικός διχασμός είναι ένα από τα σημαντικότερα γεγονότα της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας, που προσδιόρισε την τροχιά της χώρας στον 20ό αιώνα. Η ακραία πόλωση και οι ένοπλες συγκρούσεις που βίωσε η χώρα, ο μακρόσυρτος χαρακτήρας της κρίσης και το δραματικό της αποτέλεσμα, έχουν δημιουργήσει την εικόνα μιας εθνικής εξαιρετικότητας και, πιθανώς γι’ αυτόν τον λόγο, οι συγκριτικές προσεγγίσεις αυτής της περιόδου σπανίζουν. Ωστόσο, παρόλο που η Ελλάδα παρουσιάζει ιδιόμορφα χαρακτηριστικά, υπάρχουν και διεθνικές τάσεις που εκφράστηκαν στο διχασμό, που, πράγματι, ήταν και μια συνέπεια του Α’ Παγκόσμιου Πολέμου. Σε χώρες που παραμπήκαν αργά στην πολεμική λαίλαπα, όπως η Ιταλία, οι ΗΠΑ ή η Βουλγαρία, ή ακόμα και σε άλλες που έμειναν ουδέτερες σε όλη τη διάρκεια της σύγκρουσης, όπως η Ισπανία, το ζήτημα της συμμετοχής στον πόλεμο πυροδότησε έντονες συζητήσεις και συχνά βάθαινε προϋπάρχοντα πολιτικά χάσματα. Αυτή η παρουσίαση καταπιάνεται με μια χώρα όπου το ζήτημα της παρέμβασης στον πόλεμο οδήγησε σε εμφύλια βία, πραξικοπήματα και δικτατορίες: την Πορτογαλία. Όπως στην Ελλάδα μετά το κίνημα στο Γουδί, η διαμάχη για τον πόλεμο συνέπεσε με μια φάση πολιτικής μεταμόρφωσης μετά τη «δημοκρατική επανάσταση» του 1910. Οι υποστηρικτές του νέου αβασίλευτου καθεστώτος έγιναν ταυτόχρονα και οπαδοί των Συμμάχων, ενώ αυτοί που ήταν υπέρ της ουδετερότητας ανήκαν γενικά στο συντηρητικό, βασιλικό στρατόπεδο. Η παρέμβαση της χώρας στον πόλεμο τον Μάρτιο του 1916 τροφοδότησε τις συντηρητικές δυνάμεις που επέβαλλαν την αντιπολεμική δικτατορία του Σιντόνιο Πάις τον Δεκέμβριο του 1917, που με τη σειρά της ανατράπηκε από μια δημοκρατική αντεπίθεση και ένα βραχύβιο εμφύλιο πόλεμο τον χειμώνα του 1918-1919. Αυτή η τροχιά είναι αρκετά παρόμοια με την ελληνική, και μας βοηθάει να αναλύσουμε τις διεθνικές τάσεις που διαμόρφωσαν τον ελληνικό εθνικό διχασμό. Παρόλο που αυτή η παρουσίαση συγκεντρώνεται στην πορτογαλική περίπτωση, αυτή θα μελετηθεί συγκριτικά, έχοντας υπόψιν την περίπτωση της Ελλάδας.
Το πλήρες πρόγραμμα του σεμιναρίου 2023-2024