28 Μαρτίου – Αγγλικός Μαρξισμός και Γκραμσιανή Ηγεμονία: η σχέση του Perry Anderson με τον Σαρδήνιο κομμουνιστή Antonio Gramsci (Γιώργος Σουβλής)

Η παρουσίαση αυτή στοχεύει στο να αναλύσει τη σύνθετη σχέση μεταξύ του Perry Anderson και του Antonio Gramsci. Παρά το γεγονός ότι ο Ιταλός κομμουνιστής θεωρητικός έχει υπάρξει η κεντρική διανοητική επιρροή του μαρξιστή ιστορικού από τις αρχές της δεκαετίας του 1960 στο έργο του για το βρετανικό κράτος, μέχρι την πρόσφατη μελέτη του Η λέξη από «Η» – Η περιπέτεια της ηγεμονίας, δεν έχει λάβει την απαραίτητη προσοχή από την υφιστάμενη βιβλιογραφία, με εξαίρεση λίγα άρθρα. Το επιχείρημα το οποίο θα αναπτυχθεί στην συγκεκριμένη παρουσίαση είναι διττό: Ο μαρξισμός του Antonio Gramsci ο οποίος ενημερώνει το έργο του βρετανού ιστορικού είναι «συγκυριακός» εννοώντας με αυτό πως η κατανόηση σε σχέση με αυτόν στα διαφορετικά του έργα περισσότερο αλλάζει με βάση την εκάστοτε πολιτική συγκυρία παρά χαρακτηρίζεται από μια σταθερή αντίληψη περί αυτού που προκύπτει από μια ακαδημαϊκή του ανάγνωση. Αυτή η προσέγγιση κατ’ επέκταση καταλήγει σε μια αντινομική αποτίμηση του έργου του Ιταλού κομμουνιστή ηγέτη, κάτι το οποίο δεν αναγνωρίζεται από τον Perry Anderson παρά το ότι προσδιορίζει την πολιτική αντίληψη του ίδιου όσο και στην αντίληψη που προωθείται από αυτόν περί της πολιτικής ταυτότητας του Antonio Gramsci. Προκείμενου να καταδείξω το επιχείρημά μου περιοδολογώ αυτήν την σχέση σε τρεις διακριτές ιστορικές φάσεις. Η πρώτη περίοδος καλύπτει την πρώιμη έρευνα του μαρξιστή ιστορικού για τις καταβολές του βρετανού κράτους τις οποίες το έργο του Antonio Gramsci αποτελεί την βασική τους θεωρητική αναφορά. Η δεύτερη περίοδος εστιάζει στο εμβληματικό κείμενο του Anderson για την σκέψη του Ιταλού κομμουνιστή, «Οι αντινομίες του Antonio Gramsci» που δημοσιεύτηκε το 1976 και το οποίο έχει προσδιορίσει σε μεγάλο βαθμό τον τρόπο με τον οποίο το αγγλόφωνο κοινό έχει προσλάβει το έργο του. Η τελευταία περίοδος εξετάζει τις πιο πρόσφατες δημοσιεύσεις του Άγγλου ιστορικού όπως Η λέξη από “Η” – Η περιπέτεια της ηγεμονίας. Αυτή η ιστορικοποίηση στοχεύει στο να καταδείξει τόσο την διαρκή επιρροή του Gramsci στα ιστορικά έργα του Perry Anderson όσο και στις εγγενείς αντινομίες αυτής.