4 Απριλίου – Συλλογικά εργατικά δικαιώματα: οι συνδικαλιστικές αντιστάσεις απέναντι στο νέο αυταρχισμό (Απόστολος Καψάλης)

Η απορρύθμιση του συλλογικού εργατικού δικαίου, η συρρίκνωση της διαπραγματευτικής δύναμης των συνδικαλιστικών οργανώσεων και η αποθεσμοποίηση του ρόλου τους παγιώνεται πλέον στην Ελλάδα σαν μια νέα (αντι)κοινωνική συνθήκη με ευρύτερες αρνητικές προεκτάσεις για τις κατακτήσεις των εργαζόμενων τάξεων. Οι συνέπειες από τη ραγδαία υποβάθμιση της συλλογικής διαπραγμάτευσης και της συνδικαλιστικής δράσης δεν περιορίζονται μόνο στους υλικούς και θεσμικούς όρους της εργασιακής σχέσης, αλλά επεκτείνονται σε όλο το φάσμα της σφαίρας της κοινωνικής πολιτικής. Κυρίως όμως συνεπάγονται μια νέα ηθική της εργασίας με κύρια χαρακτηριστικά την εξατομίκευση και την υπευθυνοποίηση. Ειδικότερα, συμβάλλουν προοδευτικά στην εμπέδωση ενός κλίματος αναβλητικότητας, εάν όχι μοιρολατρίας, απέναντι στην προοπτική ανάσχεσης ευθέως αντισυνταγματικών και αυταρχικών παρεμβάσεων σε σημαντικά πεδία τόσο του κοινωνικού κράτους, όσο και των δημοκρατικών ελευθεριών. Ενδεικτικά, το έλλειμμα συγκροτημένων εργατικών αντιστάσεων αποτυπώνεται γλαφυρά και στο περιεχόμενο, τα όρια και τις αδυναμίες που αναδύονται πρόσφατα στο περιβάλλον των -σημαντικών και ελπιδοφόρων εντούτοις- κινηματικών αντιστάσεων απέναντι στον αντι-εκπαιδευτικό Νόμο Πιερρρακάκη. Ενόσω η ανάπτυξη μιας συγκροτημένης -αμυντικής έστω- στρατηγικής από την πλευρά του συνδικαλιστικού κινήματος παραμένει το ζητούμενο, εφόσον απαιτεί την απόφαση για πειραματισμούς σε νέους τρόπους οργάνωσης και δράσης, δεν στερείται ενδιαφέροντος μια δουλειά σε δύο επίπεδα. Από τη μία, στη διάγνωση των ανεκμετάλλευτων δυνατότητων που προσφέρονται σε νομικό και πολιτικό επίπεδο πίσω από ή παράλληλα με τις γραμμές της θεσμικής ματαίωσης. Και από την άλλη, στην έγκαιρη κατανόηση και αξιοποίηση των ευνοϊκών προοπτικών που μπορεί να προσφέρονται και που προέρχονται παραδόξως ακόμη και από τη μήτρα των απορρυθμίσεων, την ίδια την νεοφιλελεύθερη Ευρωπαϊκή Ένωση.