17 Μαρτίου – Γινόμαστε Ευρώπη; διαστάσεις και μορφές παρέμβασης της ΕΕ στη λειτουργία του ελληνικού πολιτικού συστήματος, 2008-2018 [Ερευνητικό πρόγραμμα EPOCA] (Λουκία Κοτρωνάκη – Κώστας Κωστόπουλος)

Τα Μνημόνια Κατανόησης (MoU), που οι ελληνικές κυβερνήσεις της περιόδου 2010-2018 σύναψαν με την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), θεωρήθηκαν, από ένα μεγάλο κομμάτι του πολιτικού, οικονομικού, μιντιακού και ακαδημαϊκού κόσμου, ως μια αναγκαία συμφωνία προκειμένου να αντιμετωπιστεί η μεγάλη κρίση χρέους, να εκσυγχρονιστεί η διοίκηση και η οικονομική διαχείριση και να συνεχιστεί απρόσκοπτα η πορεία της χώρας εντός της ΟΝΕ και της ΕΕ. Στο πλαίσιο αυτό, οποιαδήποτε κριτική και διαμαρτυρία αντιμετωπίστηκε ως αντιδραστική και ευρωσκεπτικιστική. Ωστόσο, η εφαρμογή των μνημονίων, εκτός των άμεσων σημαντικών επιπτώσεων που επέφερε στην ελληνική κοινωνία (μείωση του ΑΕΠ, μείωση των εισοδημάτων, αύξηση της ανεργίας, περιορισμός του Κράτους-Πρόνοιας κ.λπ.) φαίνεται ότι είχε αρνητικές συνέπειες και στην ίδια τη λειτουργία της δημοκρατίας. Η δημιουργία θεσμών που δεν θα υπόκειντο σε κανενός είδος κοινοβουλευτικό έλεγχο και λογοδοσία προβλέπεται και στα τρία Μνημόνια Κατανόησης. Ομοίως και η δυνατότητα ad hoc παρέμβασης ηγετών των ευρωπαϊκών χωρών για την υπόδειξη της ελληνικής δημοσιονομικής πολιτικής και τη συστηματική υπόμνηση της ανάγκης συμμόρφωσής της σε μια άρρητη, ευρωπαϊκή πειθαρχία στην οποία δεν υπάρχει χώρος για Κοινωνικό Κράτος.  Τα ζητήματα αυτά, αν και πολύ σημαντικά, λίγο έχουν απασχολήσει τη σχετική βιβλιογραφία. Με βάση την έρευνα που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του ερευνητικού προγράμματος EPOCA_«Δημοκρατική Συρρίκνωση, Κομματική Πολιτική και Κοινωνική Διαμαρτυρίας στα Χρόνια της «Μεγάλης Ύφεσης»: Η περίπτωση της Ελλάδας, 2008-2018», θα επιχειρηθεί μια αποτύπωση αυτών των θεσμικών «παρεμβάσεων» και μια διερεύνηση του τρόπου με τον οποίον επέτειναν τη διαδικασία της δημοκρατικής συρρίκνωσης.