13 Ιουνίου – Αναρχική ηγεμονία ή ταξικός συμβιβασμός; Η CNT και η στρατηγική διάσταση της Ισπανικής Επανάστασης (Βαγγέλης Καρατζής)

Το 1936 παραμένει ένα σημείο ορόσημο στην ευρωπαϊκή ιστορία, προσφέροντας αναμφισβήτητα ένα πολυδιάστατο ερευνητικό καλειδοσκόπιο. Ο εμφύλιος πόλεμος που συντάραξε την Ισπανία επί μια τριετία αποδείχθηκε ένα ζωντανό εργαστήρι δοκιμών, τόσο σε επίπεδο άσκησης εξωτερικής πολιτικής των ισχυρών της Ευρώπης, όσο και σε επίπεδο κοινωνικού πειραματισμού. Η Ισπανική Επανάσταση, καρπός μιας συμπυκνωμένης περιόδου μεγάλης κινηματικής έντασης που ωρίμασε μετά το πραξικόπημα των Ισπανών εθνικιστών, είχε πρωταγωνιστή το ιστορικά συνεπές, κατά περιόδους αντιφατικό αλλά πάντα συγκρουσιακό, αναρχικό κίνημα της Ιβηρικής Χερσονήσου. Αυτή η αντινομία, απόπειρα δηλαδή να πραγματοποιηθεί ένας ευρύς κοινωνικοοικονομικός μετασχηματισμός μέσα σε μια εμφύλια σύγκρουση ολοκληρωτικού χαρακτήρα, έθεσε καίρια στρατηγικά ερωτήματα στον οργανωτικό κορμό της CNΤ και της FAI, των σημαντικότερων φορέων του ισπανικού αναρχισμού. Σε αντίθεση με τις πλέον προβεβλημένες αφηγήσεις που τείνουν να μεταθέτουν την ευθύνη για τη συντριβή του «σύντομου καλοκαιριού της αναρχίας» σε εξωτερικούς παράγοντες (επέμβαση Γερμανίας-Ιταλίας και ΕΣΣΔ), η εξέταση της εμπρόθετης δράσης των ίδιων των υποκειμένων φωτίζει το μείζον ζήτημα της σχέσης κινημάτων και πολιτικής διαμεσολάβησης, δοκιμάζοντας παράλληλα τις κυρίαρχες νοηματοδοτήσεις της Ισπανικής Επανάστασης.