Kotronaki, L., Lafazani, O., Maniatis, G. (2018) ‘Living Resistance: Experiences from Refugee Housing Squats in Athens’, South Atlantic Quarterly, 117 (4): 892–895

Ολόκληρο το κείμενο

Με σημείο εκκίνησης το ξέσπασμα της ευρωπαϊκής (χρηματοπιστωτικής) κρίσης το 2008, το παρόν κείμενο εξετάζει τη δεύτερη ευρωπαϊκή κρίση του 2015, την προσφυγική. Επιδιώκοντας μιαν αρχική αποτύπωση των ευρωπαϊκών πολιτικών διαχείρισής της, τις ιστορικές τους προεκτάσεις καθώς και τις πρωτοβουλίες αλληλεγγύης (δομές αλληλεγγύης, καταλήψεις στέγης, κοκ) που αναλήφθηκαν στον αντίποδα των παραπάνω από ένα ευρύ φάσμα ομάδων της κοινωνίας πολιτών, εστιάζει στην ελληνική περίπτωση και ειδικότερα στο ζήτημα της στέγασης των προσφύγων σε αυτο-οργανωμένους χώρους στο κέντρο της Αθήνας. Κάνοντας μια πρώτη αποτίμηση της εξέλιξης του «καθεστώτος των ευρωπαϊκών συνόρων» μέσα από τις εφαρμοσμένες πολιτικές ελέγχου, υποδοχής και διαχωρισμού των προσφύγων στα κέντρα διαλογής και ταυτοποίησης (hot spot), τόσο στα «εξωτερικά» σύνορα της Ευρώπης όσο και στα «εσωτερικά», ενδο-ευρωπαϊκά σύνορα, αλλά και του μοντέλου διαχείρισης της ανθρωπιστικής κρίσης από τις κυβερνήσεις των κρατών-μελών «υποδοχής», διακρίνονται δύο τάσεις. Μια πρώτη τάση έγκειται στην επικράτηση των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων στον τομέα της παροχής πρωτοβάθμιων, προνοιακών υπηρεσιών (σίτιση, στέγαση, περίθαλψη) που μοιάζει να απαντά σε ένα νέο –για τα ευρωπαϊκά δεδομένα υβριδικό– πείραμα διακυβέρνησης πέρα από τις θεμελιώδεις λειτουργίες του Κράτους Πρόνοιας. Μια δεύτερη τάση συνίσταται στην επανεθνικοποίηση της πολιτικής στην Ευρώπη, μέσα από την ενίσχυση των γεωγραφικών διαιρετικών τομών Ανατολή/Δύση και Βορράς/ Νότος. Επισημαίνοντας τους κινδύνους που συνδυαστικά οι δύο τάσεις ενέχουν για τη δημοκρατική λειτουργία των κρατών-μελών της Ευρώπης, αλλά και για την ίδια την συνοχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης υπό το βάρος των εντεινόμενων αποσχιστικών, τοπικών ρευμάτων, το κείμενο στη συνέχεια καταπιάνεται με την ανάδειξη μιας παράλληλης και αντίρροπης δυναμικής: τη διαδικασία ανασκευής του «προσφυγικού ζητήματος» ως πεδίου συγκρότησης κοινών ευρωπαϊκών αγώνων για κοινωνικά δικαιώματα σε ένα διεθνές περιβάλλον πολλαπλασιασμού των οικονομικών και εθνοτικών διακρίσεων κάτω από τη σκιά των αλλεπάλληλων κρίσεων.