Εκτός από την πυκνή απόδοση του καθενός από τα είκοσι κεφάλαια που τον αποτελούν τον τόμο Η δημοκρατική λειτουργία σε καμπή: προκλήσεις και απειλές στον πρώιμο 21ο αιώνα, το Εισαγωγικό κεφάλαιο «Το πρόβλημα της δημοκρατίας» καταθέτει έναν γνωστικό-αναλυτικό πλαίσιο με άξονες τη διερεύνηση των παρακάτω ερωτημάτων: Α. Γιατί μας ενδιαφέρει η συζήτηση περί δημοκρατίας; Β. Πώς την ορίζουμε; Γ. Ποια η γενεαλογία της και πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της σημερινής της απίσχανσης; Στις μέρες μας δεν είναι λίγες οι φωνές που διατείνονται πως η δημοκρατία απειλείται από υπερ-θεσμικές κινητοποιήσεις σαν κι αυτές των κοινωνικών κινημάτων. Σπάνια συνειδητοποιείται όμως ότι, στον καπιταλισμό, η δημοκρατία έτσι όπως την γνωρίζουμε δεν προέκυψε από πρωτοβουλίες πεφωτισμένων ελίτ, αλλά από δράσεις των θεσμικά αποκλεισμένων και «από κάτω», που τη στιγμή της ανάληψής τους ήταν αναγκαστικά εξω-θεσμικές ή και έκνομες. Στα συγκροτητικά θεωρητικά αφηγήματα του τύπου εκείνου πολιτικής επιστήμης που –ελλιπώς- εστιάζεται αποκλειστικά στις θεσμικές πολιτικές λειτουργίες (ως εάν η πολιτική να εξαντλούνταν στη μελέτη του Κράτους) αυτό κατά κανόνα παραγνωρίζεται, όμως η ίδια η διαδικασία του εκδημοκρατισμού υπήρξε απόρροια σύντονων συλλογικών δράσεων. Η βάναυσα και γνωστικά αδόκητα (πλην κάθε άλλο παρά παράδοξα) παραμελημένη μακρο-ιστορία της δημοκρατίας υποδεικνύει ότι συνταγματικά κατοχυρωμένες ελευθερίες και εκλογικά δικαιώματα παραχωρήθηκαν (εκεί όπου παραχωρήθηκαν) μόνο όταν το κόστος καταστολής των δράσεων που τις διεκδικούσαν έτεινε να ξεπεράσει το κόστος ανοχής τους. Ήταν μια έκβαση που επήλθε επώδυνα και σταδιακά, μέσα από την αριθμητική, οργανωτική και συμβολική ενδυνάμωση των αποκλεισμένων (των classes dangereuses) σε συνδυασμό με τη συσσώρευση μεταρρυθμιστικού δυναμικού από την πλευρά των ελίτ –που ήταν, με τη σειρά της, απόρροια της τεράστιας συσσώρευσης κεφαλαίου που είχε επιφέρει η βιομηχανική επανάσταση. Αν η δημοκρατία εγκαθιδρύθηκε πρωτίστως χάρη σε κινηματικές δράσεις, μόνο τέτοιες δράσεις είναι που μπορούν να αντιμετωπίσουν την απίσχνανσή της, και μόνο επιχειρώντας να την εμβαθύνουν. Πρόκειται, ασφαλώς, για μέγιστη πρόκληση που εκτός από γνωστική, είναι ταυτόχρονα και εξόχως πολιτική.