Σεφεριάδης, Σ. Ι. (2023) Για την πολιτική που διαμορφώνει – Εργατικό κίνημα και κράτος, Αθήνα: Τόπος

Συνήθης, σχεδόν ανακλαστική αντίδραση παρατηρητών και μελετητών σε φαινόμενα πολιτικής παλινδρόμησης (όπως η εξακολουθητική κατίσχυση του τοξικού δόγματος ΤΙΝΑ, η αποτυχία εγχειρημάτων ενδυνάμωσης των υποτελών, ή η άνοδος της σκοταδιστικής ακροδεξιάς) είναι πως για το πρόβλημα «ευθύνεται η κοινωνία» –είτε διότι οι άνθρωποι «δεν καταλαβαίνουν» είτε διότι οι «μεταβιομηχανικές» συνθήκες δεν ευνοούν, δεν είναι –κατά το κοινώς λεγόμενο–«ώριμες». Ιδωμένες σε ιστορική προοπτική, οι εκτιμήσεις αυτές είναι εξαιρετικά αμφίβολης ακρίβειας, όμως το βασικό τους πρόβλημα είναι ότι υποτιμούν –αν δεν παρακάμπτουν εντελώς– το ρόλο που διαδραματίζει η πολιτική: δημόσιο λόγο και δράσεις που όχι μόνο αντανακλούν αλλά και διαμορφώνουν τις συνειδήσεις. Το ανά χείρας βιβλίο αποσκοπεί στην ανάδειξη αυτής της ειδικής –σχεσιακής– διάστασης, της πολιτικής που διαμορφώνει. Καλύπτοντας σε βάθος ιστορικού χρόνου ευρύ φάσμα θεματικών, που άπτονται τόσο της θεσμικής-κρατικής όσο και της διεκδικητικής-συγκρουσιακής πολιτικής (με ιδιαίτερη εστία τις δράσεις του εργατικού κινήματος), ο τόμος καταγράφει συγκεκριμένα πολιτικά σκεπτικά, και επιχειρεί να φωτίσει τους τρόπους με τους οποίους αυτά επέδρασαν στις εξελίξεις. Μέσα από αυτό το πρίσμα αναδεικνύεται ένα παραμελημένο συμπέρασμα: ότι για τις πάμπολλες κρατικές αποτυχίες (λ.χ., τον εξακολουθητικά ανέφικτο «εκσυγχρονισμό» ή την μη αντιμετώπιση της ανεργίας) αλλά και για σειρά από ατελέσφορα διεκδικητικά διαβήματα (από το Μεσοπόλεμο ως τις μέρες μας) υπεύθυνη δεν ήταν –και δεν είναι– η «κοινωνία», αλλά η ακολουθούμενη πολιτική.

Βιβλιοκριτικές – Συνεντεύξεις